Als je lesgeeft aan jonge kinderen dan zie je ze overal; de kleuterjuffen die de KLOS opleiding hebben gedaan. Ze noemen zichzelf ook wel ‘klosser’ en ze brengen een schat aan informatie over de natuurlijke ontwikkeling van het jonge kind de school binnen. Ze weten alles over buitenspelen, ontwikkelingsgerichte activiteiten, knippen, plakken, scheuren, kleien en schilderen en het liefst halen ze de poppenkast weer de klas in en doen ze zangspelen, spellessen en dansactiviteiten met de kinderen. Iets waar de jongere generatie kleuterjuffen nog weleens voor terugdeinst. Wat was de KLOS en wat heeft Studio Swing hiermee te maken? Ik geef je vast een sneak peak in dit artikel, want er komt iets heel gaafs aan!
De K.L.O.S. (Kleuter Leidster Opleiding School) is de benaming voor de opleiding tot kleuterleidster of kleuterkweekschool. In 1984 ging de KLOS samen met de Pedagogische Academie (PA) op in de huidige pedagogische academie voor het basisonderwijs (pabo). Een oudere benaming is Opleiding voor Bewaarschoolonderwijzeres. Een kleuterleidster die afgestudeerd is aan de KLOS, wordt ook wel ‘klosser’ genoemd. Met deze term wordt vaak aangegeven dat zij een op de kleuter gerichte opleiding heeft genoten, aldus Wikipedia. Wist je dat de leerkracht voor de kleuters tot ver in de 20ste eeuw vrijwel altijd een vrouw was? Rond 1970 komen de eerste mannen in het kleuteronderwijs, onderwijzers die de kleuteropleiding, of een deel ervan, gevolgd hadden. Met de Wet op het Basisonderwijs in 1985 verviel het onderscheid tussen kleuterleidster en onderwijzer. Vanaf die tijd worden beiden leraar basisonderwijs genoemd.
Opvallend detail: de onderwijzer mocht lesgeven aan de kleuters, de kleuterleidster mocht echter pas lesgeven aan de oudere kinderen na het volgen van een applicatiecursus.
Sinds 1985 signaleren veel klossers en andere jonge kind specialisten dat de kwaliteit van het kleuteronderwijs achteruit is gegaan:
- Er wordt te veel met werkbladen gewerkt in plaats van met concrete materialen.
- Er is te weinig aandacht voor het vrije spel en beweging, er gaat te veel tijd naar cognitieve activiteiten.
- Doelen van groep drie worden teruggeschoven naar de kleuters zodat ze dan meer aan groep drie toe zouden zijn.
- Kleuterdoelen worden teruggeschoven naar de voorscholen, want dan zijn de peuters straks echt klaar voor de kleuterklas.
Deze signalen horen we terug van professionals in het werkveld. Peuters en kleuters laten in hun gedrag vaak zien dat ze meer willen bewegen en spelen en blijven niet op een stoel zitten. Hoe kunnen we hier goed mee omgaan? Door de Werk- en Steungroep Kleuteronderwijs zijn al veel stappen gezet, ook Vereniging Jonge Kind heeft flink aan de weg getimmerd.
Opheffing Vereniging Jong Kind
Zowel in WSK als VJK ben ik betrokken geweest. Onlangs heeft de VJK besloten om de vereniging op te heffen en het stokje aan mij over te dragen. Hierbij heb ik de belofte gedaan om ervoor te zorgen dat de jonge kind kennis uit de vereniging op allerlei mogelijke manieren beschikbaar gemaakt zou worden zodat jonge kinderen zich als van nature kunnen ontwikkelen. Er melden zich steeds meer klossers en jonge kind experts bij mij met de wens om hun kennis door te geven voordat ze met pensioen gaan. We hebben inmiddels een aardige club bij elkaar en binnenkort staat de eerste meeting gepland. Daarna wordt de concept dag gepland om onze ideeën te concretiseren en taken te verdelen.
Er komt dus iets heel gaafs aan! Want een leven lang leren en een leven lang bewegen is veel meer dan naar school gaan en drie keer per week gymmen.
- Hoe gaaf zou het zijn als we vanaf de voorschool kinderen een divers palet aan uitdagingen op hun niveau aanbieden om uit te kiezen?! Naast gymles überhaupt veel meer bewegingsvrijheid in de klas, tijdens de hele schooldag, veel buiten spelen, dansen, zingen, yoga en wat kinderen zelf aangeven leuk te vinden.
- Naast voorlezen en zelfstandig lezen ook verhalen vertellen, een blog schrijven, interviews afnemen, een podcast, een vlog en tutorials maken. Een uitgebreide bieb om boeken uit mee naar huis te nemen. En toegang tot luisterboeken en films.
- Niet alleen de vakken uit het curriculum, maar ook op excursie naar bedrijven om te zien wat ondernemen en werken is. Vakken die de kinderen interessant vinden en daar experts voor invliegen.
Volgens ons leren kinderen zo zelf kiezen waar ze echt plezier aan beleven en we vermoeden dat dat de sleutel is tot een leven lang leren. Ook tot een leven lang bewegen trouwens. Op naar onderwijs vanuit intrinsieke motivatie!
Tip van de sluier
We krijgen een gastblogger (gastklosser?) erbij die schrijft over haar ervaringen in ruim 40 jaar kleuteronderwijs. Ze schrijft prachtige stukken die je inspireren om anders naar jonge kinderen te kijken, jezelf als kleuterleerkracht of pedagogisch medewerker in beeld te hebben en om betekenisvolle activiteiten te organiseren.
Wil je op de hoogte gehouden worden? Volg Studio Swing dan op sociale media of schrijf je hieronder even in voor de nieuwsbrief. (geen spam: don’t like that!)
Namens de KLOS club doe ik vast de hartelijke groeten,
Lenneke Gentle