BEWEEGBLOG I Een lichaamsbewust artikel over beweging, werkplezier en onderwijsvernieuwing. Vandaag spreekt Lenneke Gentle met Esther Arends, van Reis door het lichaam. Als maatschappelijk werker hielp ze veel kinderen en gezinnen, maar raakte zelf zelf in een burn-out. Deze periode bleek een vruchtbare bodem voor haar eigen ontwikkeling, maar ook voor de ontwikkeling van een speels, educatief programma voor kinderen. Lees verder hoe haar eigen reis is verlopen en hoe ze nu professionals die met kinderen werken traint om Reis door het lichaam in te zetten in hun werk.
Esther Arends is grondlegger van het educatieve en preventieve programma Reis door het Lichaam. Ze is afgestudeerd als Maatschappelijk werker (B.A. Social Work) aan de Haagse Hogeschool. Na haar opleiding werkte ze in de kinder- en jeugdpsychiatrie, jeugdbescherming, kinderopvang en het primair onderwijs. Haar hart ligt al vele jaren bij het welzijn van kinderen. Daarnaast is ze van kinds af aan een gepassioneerd danser en beweger.
Vandaag gaan we inzoomen op wie je bent en wat je doet. Esther, waarom ben je begonnen met wat je nu doet?
Reis door het Lichaam is zo’n 15 jaar geleden ontstaan, toen ik in een burn-out raakte. Ik liep toen tegen een muur aan, ik kon niet verder. De burn-out heeft me gedwongen om stil te gaan staan en te gaan luisteren naar de signalen van mijn lichaam. Op dat moment ben ik gaan werken aan mezelf. Ik kwam erachter hoe belangrijk het is om naar de signalen van het lichaam te luisteren. Als je dat niet doet, zijn er lichamelijke en mentale gevolgen. Ik moest zelf ook echt aan de bak, ben het echt aangegaan, om er gelukkiger uit te komen. Heb toen andere keuzes gemaakt en wilde graag voor mezelf gaan beginnen. Wel daar waar mijn hart lag, dus een-op-een mensen begeleiden om naar hun lichaam te luisteren en het lichaam als kompas te gebruiken.
Ik heb daar mijn eigen lessen en reis voor kunnen gebruiken qua begeleiden van volwassenen. Naarmate ik meer coachees kreeg, kreeg ik regelmatig de opmerking: ‘Ah, dit hadden we toch als kinderen moeten weten! Als ik dat geweten had, had ik andere keuzes gemaakt en een ander leven geleid.’ Dat gebeurde natuurlijk niet voor niets en toen stond er ineens een plan op papier hoe we dit aan kinderen kunnen leren. Dat ben ik gaan uitwerken en het onderwijs mee ingegaan. Als we wat willen veranderen, dan moeten we namelijk echt al bij het kind beginnen.
Mooi, dus: de signalen van het lijf niet onderdrukken, maar daar juist goed naar luisteren.
Klopt, daarom is het ook belangrijk om kennis over het lichaam te hebben om er ook naar te kunnen luisteren, naar die bron van wijsheid. In combinatie met sensorische informatie maakt het krachtig. Ik ben toen begonnen met inkleuren van de grotere lijnen en mijn kennis en mijn ervaring – vanuit haar dansachtergrond en NIA, een bepaalde techniek waarbij lichaamstaal centraal staat – met de kennis van mijn maatschappelijk werk gaan koppelen in dit programma. Ik kwam bij een mooie school in Rotterdam uit, de Oscar Romeroschool, die de thuishaven voor de trainingen is geworden. Die heb ik als ‘laboratorium’ kunnen gebruiken, waar ik de groepen 1 t/m 4 mocht testen. In 2017 heb ik het boek echt gelanceerd met de daarbij behorende training. Sinds een paar maanden ben ik er wel achter gekomen dat mijn taak voor dit stuk nu klaar is. Er staat een mooi fundament en ik voel voor mij – en voor het programma Reis door het Lichaam – dat het goed is als het door een ander verder het land in gaat. Dus ik ben bezig met wie wat waar. Spannende ontwikkeling!
Je vertelde al dat je veel mensen hebt getraind. Wat zag je bij de Oscar Romeroschool veranderen bij de leerkrachten en de kinderen op de werkvloer?
Wat direct opvalt, en wat zo krachtig aan het lichaam is, is dat wanneer we de kinderen uitnodigen om meer naar het lichaam te luisteren en we bijvoorbeeld focussen op de voeten, dat er al rust in het systeem ontstaat. Bijna een natuurlijke regulatie van alle prikkels die kinderen ontvangen. Die rust is heel mooi om te zien, kinderen zijn zich bewust, zijn meer gegrond en worden rustiger. Zeker aan het eind van de les, les duurt 45 tot 75 minuten, hebben kinderen een vocabulaire ontwikkeld om te benoemen wat ze ervaren. Een kleuter kan zeggen: ‘Oh, het tintelt hier en dit voelt wel of niet fijn!’. Terwijl een ouder kind al dingen kan koppelen en meer woorden kan gebruiken om zich uit te drukken. Kinderen worden zich meer zelfbewust en nemen meer informatie op. Met teveel onrust zit het kind in de overlevingsstand en kan het zich ook weinig nieuwe informatie eigen maken. Inmiddels zijn er mensen in binnen- en buitenland opgeleid die de reis doorgeven aan de kinderen waar ze mee werken.
Je komt ook naar De Grote Beweegconferentie, wat kom je doen?
Ik ga een workshop geven over het programma. De deelnemers worden meegenomen, spelenderwijs, om het programma te ervaren. Er zal een mooie koppeling gemaakt worden tussen de basis van het programma en wat je ervaart als deelnemer. Ik ga de deelnemers meenemen op een creatief en speels avontuur, zodat ze zelf de meerwaarde van het programma kunnen ervaren. Het programma bestaat namelijk uit 5 stappen. We beginnen met kennis, welk lichaamsdeel is het. De tweede stap is beweging, dus het lichaamsdeel beter verkennen, goed voor de motoriek. Daarna komt de stap dromen, waarna we naar tekenen gaan en we eindigen met vieren, een complimentenronde. Zo sluiten we de reis op een positieve manier af.
Tot slot, welke quote inspireert jou in je werk?
De quote die ik altijd in mijn email heb staan, is: ‘Er zit meer wijsheid in je lichaam dan in je diepste filosofie’, van Friedrich Nietzsche. Dat is ook wel de essentie van mijn werk en wat ik belangrijk vind. Dat we als mensen ons lichaam serieus gaan nemen. We hebben een belangrijke bron overgeslagen en dat ís het lichaam. We gaan steeds gezonder en blijer leven als we meer afstemmen met ons lichaam. Zo ontstaat er een nieuwe manier van leven!
Bezoek de Beweegworkshop van Esther
op De Grote Beweegconferentie.
