Wil jij blije kinderen op de (voor)school waar je les geeft of leiding geeft? Dat hoef ik je natuurlijk niet te vragen. Iedereen die met of voor jonge kinderen werkt, wil dat ze blij en gelukkig zijn. (Door de buien heen, want die horen er gewoon bij) Blije kinderen voelen zich prettig en dat is een voorwaarde om tot leren en exploreren te komen.
Hoe belangrijk is het dan om ervoor te zorgen dat kinderen op hun gemak zijn?
Dat ze zich gelukkig voelen?
Leestip: Het boek van vreugde (er bestaat geen grote geschenk)
Het geluksgevoel is er natuurlijk niet altijd, maar we kunnen het wel beïnvloeden door bewuster met de neurotransmitters in de hersenen aan de slag te gaan. Dit zijn de chemische stoffen die signaaloverdracht tussen neuronen (onderling of met centraal zenuwstelsel) regelen. Zij zorgen voor de afgifte van gelukshormonen. Hoe meer gelukshormonen er vrij komen, hoe beter kinderen zich voelen en hoe meer ze leren. En jij zelf waarschijnlijk ook. Een win win situatie dus!
In dit artikel vertel ik je over de 4 meest belangrijke gelukshormonen (neurotransmitters) en hoe je ervoor kunt zorgen dat deze hormonen dagelijks vrijkomen bij jou en bij de kinderen waar je mee werkt.
Gelukshormoon 1: Dopamine
Ook wel bekend als ‘het snoepje voor de hersenen’. Dopamine geeft het gevoel van beloning en zorgt ervoor dat kinderen gemotiveerd zijn en blijven. Dopamine wordt aangemaakt tijdens het bewegen, omdat er dan meer calcium in het bloed komt. Dat stimuleert de aanmaak en de opname van dopamine in de hersenen. Door veel te dansen en te bewegen met kinderen, stimuleer je dus ook het geluksgevoel bij kinderen en dat is weer een voorwaarde om tot leren te komen.
Gelukshormoon 2: Oxytocine
Dit is het gelukshormoon wat zorgt voor een sterkere band tussen het kind zelf en de kinderen in de groep en tussen het kind en de pedagogisch medewerker of leerkracht. Dit begint al op hele jonge leeftijd: In moedermelk zit een hele grote hoeveelheid van dit gelukshormoon, waardoor de baby een hele sterke band krijgt met de moeder. Oxytocine komt ook vrij als kinderen samen zijn met anderen zijn die een goed gevoel voor humor hebben. Ze voelen zich sneller verbonden met mensen en kinderen die ze aan het lachen maken. Dus lach, spring, zing en beweeg! (En lach ook eens om jezelf)
Gelukshormoon 3: Endorfine
Dit hormoon helpt je om stress en pijn te overwinnen, als gevolg van lichamelijke activiteiten. Het is een pijnstillend hormoon wat niet alleen vrijkomt als een kind pijn ervaart, maar ook als kinderen tevreden zijn over zichzelf. Ze zijn trots! Een mooi voorbeeld hiervan is Matthijs, één van de kleuters die ik lesgeef. Hij is altijd moe tijdens de les van 15:15-16:00. We beginnen te dansen, hij voelt zich moe maar hij wil graag doorgaan. Tijdens het dansen krijgt hij vaak wat pijn in zijn benen. Maar door de grote hoeveelheden Endorfine is hij toch in staat om door te gaan. Deze endorfine komt dan in grote hoeveelheden vrij als gevolg van het tevreden gevoel dat hij heeft en door de fysieke inspanning. Endorfine wordt ook aangemaakt tijdens het aanraken van andere kinderen, bijvoorbeeld bij onderlinge kindermassage of door elkaars handen vast te houden. Daarom is in tweetallen dansen ook zo fijn voor de onderlinge connectie en voor het geluksgevoel.
Gelukshormoon 4: Serotonine
Serotonine is misschien wel één van de meest belangrijke gelukshormonen in je lichaam. Net als de andere gelukshormonen heeft Serotonine een belangrijke rol in het geluksgevoel. Waarschijnlijk wordt 95% van de totale hoeveelheid serotonine in de darmen aangemaakt (dit wordt momenteel onderzocht) en 5% in de hersenen. In de hersenen is serotonine onder andere betrokken bij de stemming, sociaal gedrag, de slaap, het geheugen en het vermogen om te leren. Zonlicht blijkt een belangrijk ingrediënt voor de aanmaak van serotonine. Water, eiwitten en andere gezonde voeding blijkt ook meer invloed te hebben, ook voor de neurotransmitters in de hersenen.
Dansen, bewegen en sporten zullen ook indirect effect hebben, want beweging zal de productie van Tryptofaan sterk verhogen. Tryptofaan komt via de bloedbaan in de hersenen, en zal direct gebruikt worden om Serotonine aan te maken. Dit proces vindt niet alleen plaats tijdens het bewegen, maar ook lang daarna.
Samenzijn, lachen, huidcontact, lekker dansen, bewegen, gymmen en spelen dragen dus bij aan gelukkigere kinderen. Daarnaast leren kinderen ook heel veel van deze activiteiten en kan de begripsontwikkeling ook goed gekoppeld worden aan de beweegmomenten. Inspiratie opdoen hierover?
Lees hier onderwijsvraag 6 van Operation Education: Waarom moeten leerlingen stilzitten?
Kom naar één van de inspiratiedagen; Bewegend Leren voor Het Jonge Kind in Den Haag op 1 november of 1 december. Geïnspireerd door het gedachtegoed? Meer leren over wetenschappelijk breinonderzoek en de relatie met dans en beweging op de (voor)school? We geven deze inspiratiedag ook graag bij vakopleidingen of instellingen in het land. Want door dans, beweging en spel, gaat het leren makkelijk en snel.
Geniet hier van de docu ‘PS Dance!’; één van de mooiste documentaires ooit gemaakt over dans als leermiddel in het onderwijs. Bekijk zelf hoe dans kan bijdragen aan het ontwikkelen van het geluksgevoel, aan de creativiteitsontwikkeling en aan het cognitieve leerproces.
Overweeg om je als collega dansdocent aan te sluiten bij het netwerk Taal- en Rekendansdocenten.
>>Fijn als je dit artikel wilt delen met collega’s. Onze visie is dat in 2030 alle jonge kinderen in Nederland leren door dans, spel en beweging. Het is niet alleen leuker en makkelijker, maar het zorgt er ook voor dat het kinderbrein zich optimaal kan ontwikkelen.
We geloven in de kracht van samenwerken. Door een actief netwerk te creëren voor jonge kind professionals, beweegdocenten en onderzoekers, wordt kennis en concrete inspiratie over bewegend leren met Het Jonge Kind beschikbaar.
Dagelijks werk ik eraan om landelijk op de werkvloer aanwezig te zijn; online en persoonlijk. Met een team van dansdocenten in Nederland en in een inspirerend samenwerkingsverband met (voor)scholen.