Geachte heer Slob, leden van de ontwikkelteams, ontwikkelscholen, adviesgroep en inhoudelijke experts,
Hierbij richt ik me persoonlijk tot u. De afgelopen maanden volgde ik de ontwikkelingen rondom curriculum.nu op de voet. Allereerst mijn complimenten over de grootschalige aanpak van de curriculum herziening van het onderwijs in Nederland. Er zijn prachtige ideeën ontwikkeld en teksten geschreven in alle vakgroepen.
Graag stuur ik u een idee toe. Het is op elk vak van toepassing, daarom heb ik besloten om niet per vak te reageren maar deze mail aan u te schrijven.
Inhoudelijk komt het allemaal prima voor elkaar, daar heb ik alle vertrouwen in. Maar hoe zit het met de behoefte van basisschoolkinderen om tijdens te lessen te kunnen bewegen? Het kinderbrein en het kinderlijf heeft tijdens schooltijd veel meer beweging nodig om zich voldoende te kunnen ontwikkelen. Nederlandse kinderen zijn na schooltijd veel bezig met sporten, bewegen en dansen, maar van alle leeftijdsgroepen zitten juist de kinderen overdag het meest stil. Na schooltijd bewegen is geen remedie voor dat sedentaire gedrag op school. Het is belangrijk dat er structureel meer bewogen wordt tijdens de lessen. Dan heb ik het niet over wiebelkussens, elastieken of sta tafels in de klas. Ik heb het ook niet over “The daily mile.” Maar ik spreek over meer bewegingslessen en bewegend leren. Of de school een beweegprofessional in dienst heeft of niet, of er überhaupt wel een gymzaal in de buurt is of niet. Gelijke kansen voor alle kinderen. Graag licht ik beide punten toe.
Meer bewegingslessen
De SP in de Tweede Kamer wil dat kinderen op de basisschool drie uur gymles per week krijgen van een sportleraar. Volgens de partij levert dat meer op dan het kost. De 275 miljoen euro die nodig is om het plan uit te voeren, kunnen volgens hen worden terugverdiend doordat op termijn de zorgkosten lager uitvallen en doordat mensen minder vaak zullen verzuimen van hun werk. De SP ziet ook als voordeel dat gym door vakleerkrachten de werkdruk op basisscholen vermindert. Regeringspartij VVD vindt het plan van de SP een goed idee, maar VVD-Kamerlid Heerema geeft er als tussenstap de voorkeur aan om de eigenlijk nu al verplichte twee uur gym door een vakleerkracht beter te handhaven.
Scholen willen dolgraag (meer) gym- en bewegingslessen aanbieden. Het Mulier instituut onderzocht het in 2017 al, in opdracht van de PO raad. Om alle kinderen op de basisschool gymles te kunnen geven, zijn er 2200 gymzalen en 5800 vakdocenten te kort. Om maar niet te spreken over de financiële middelen die nodig zijn om de vakdocenten te betalen en gymzalen te laten bouwen. Tijdens het kindervragenuur gaf Fons Peereboom van de Sint Jozefschool in Lisse onlangs bij u aan dat kinderen 27 uur per week naar school gaan en daarvan 23,5 uur moeten zitten. Op zijn vraag waarom er zo weinig tijd is voor sport en beweging op school, klinkt applaus uit de zaal. Mooi hoe een kind al zo open kan praten over zijn behoeftes op school.
Uit kilometers lange onderzoeken blijkt dat Nederlanders te veel zitten en dat juist beweging de sleutel is tot gelukkige, sociale, creatieve en goed functionerende mensen en kinderen. Het draagt zelfs bij tot betere taakgerichtheid en tot hogere toetsresultaten. Als schoolgaande kinderen, leraren, orthopedagogen, onderzoekers, mindfulness specialisten, dans-, beweeg-, en sportprofessionals allemaal pleiten voor meer beweging op de basisschool, dan is het hoog tijd om daar iets aan te doen. Maar hoe realiseren we dit mooie plan met de tekorten die er zijn?
Vanuit de Nederlandse danssector is inmiddels hulp aangeboden om de tekorten aan vakdocenten en beweeglocaties op te kunnen lossen. Als beweeglessen op school breder gezien worden dan alleen maar sporten en bewegen, dan kunnen dansdocenten ook als beweegprofessional ingezet worden op scholen. Danslessen kunnen in de speelzaal of in de hal gegeven worden, of zelfs in de klas. Er is geen gymzaal voor nodig. Dansscholen in de buurt van een school kunnen desgewenst hun deuren openen voor leerlingen om de lessen daar plaats te laten vinden. Een dansdocent brengt eigen muziek en materialen mee. Dit kost de school niets extra.
Bewegend Leren
Meer bewegen tijdens de les is belangrijker dan in de eerste instantie wordt gedacht. Recent onderzoek (praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek ‘Leren in beweging: bewegingsintegratie in het curriculum kleuteronderwijs’ uitgevoerd aan de Hogeschool PXL) toont aan dat Bewegingsintegratie ervoor zorgt dat cognitieve doelen beter behaald worden. Kinderen scoren beter op bepaalde cognitieve testen wanneer de lesinhoud bewegend wordt aangeboden. (1 en 2) Bovendien blijkt dat kinderen meer aandacht hebben en meer betrokken zijn bij de taak wanneer er bewegingsintegratie wordt toegepast. (3)
Doordat kinderen op school beweging en leren combineren (bewegend leren) zijn kinderen fysiek actiever. (7 en 8) Dit wordt geassocieerd met een betere motorische ontwikkeling en verminderde cardiovasculaire risicofactoren. (7) Er zijn indicaties dat bewegend leren een rol kan spelen in de preventie van overgewicht en zwaarlijvigheid en in de ontwikkeling van cognitie. (4, 5 en 6).
Dans kan ook als ‘bewegend leren’ ingezet worden. Een dansles wordt thematisch opgebouwd, vanuit muziek, beweging en creativiteit. Dit kan naadloos aansluiten op wat er in de klas behandeld wordt tijdens geschiedenis, aardrijkskunde, taal, rekenen, schrijven, burgerschap, communicatie, ICT enzovoorts. Zo wordt het bewegen niet iets extra’s omdat het direct linkt met de (zaak)vakken en de SLO doelen.
Investeren in extra buitentijd zou ook helpen. Leerdoelen kunnen ook prima op het plein behaald worden en buiten zijn draagt bij aan plezier en ontspanning. Mark Mieras schreef hier een wetenschappelijk onderbouwd rapport over: Buitentijd Leertijd.
Tot slot hoop ik u te kunnen inspireren om het nieuwe curriculum letterlijk en figuurlijk in beweging te brengen. Kijkt u hiervoor ook (weer) naar het prachtige rapport van de Nederlandse Sportraad, waar zowel sport als beweging en dans een rol in spelen: Plezier in Bewegen.
Doe het voor de brede ontwikkeling en het welzijn van alle kinderen in Nederland.
Met vriendelijke groet,
Naam: Lenneke Gentle
Functie: Ondernemer bij Studio Swing:
Ontwikkelaar van Creatief Bewegend Leren en Taaldans en Rekendans
Deze brief is op 21 november 2019 per mail verstuurd aan info@curriculum.nu
Bronnen:
1 Donnelly, Greene, Gibson, Smith, Washburn, Sullivan, Williams 2009. Physical activity across the curriculum (PAAC) A randomized controlled trial to promote physical activity and diminish overweight and obesity in elementary school children. Preventive medicine.
2 Hollar, Lombardo, Lopez-Mitnik, Hollar, Almon, Agatston, Messiah 2010. Effective, multi-level multi-sector, school-based obesity prevention programming improves weight, blood pressure and academic performance, especially among low-income, minority children. Journal of health care for the poor and underserved.
3 Mahar, Murphy, Rowe, Golden, Shields, Raedeke 2006. Effects of a classroom based program on physical activity and on-task behaviour. Medicine ans Science in Sports and Exercise.
4 Donnelly, Greene, Gibson, Smith, Washburn, Sullivan, Williams 2009. Physical activity across the curriculum (PAAC) A randomized controlled trial to promote physical activity and diminish overweight and obesity in elementary school children. Preventive medicine.
5 Hollar, Lombardo, Lopez-Mitnik, Hollar, Almon, Agatston, Messiah 2010. Effective, multi-level multi-sector, school-based obesity prevention programming improves weight, blood pressure and academic performance, especially among low-income, minority children. Journal of health care for the poor and underserved.
6 Liu, Hu, Ma, Cui, Pan, Chang, Chen 2008. Evaluation of classroom based physical activity promoting programme. Obesity Revieuws.
7 Bartholomew, Jowers 2011. Physically active academic lessons in elementary children. Preventive Medicine.
8 Erwin, Abel, Beighle, Beets 2011. Promoting children’s health through physically active math classes. A pilot study. Health Promotion Practice.