BEWEEGBLOG I Een natuurrijk artikel over beweging, werkplezier en onderwijsvernieuwing. Vandaag spreekt Lenneke Gentle met Elena Francissen van IVN Natuureducatie. Van origine bioloog, kwam ze in het moestuinonderwijs terecht. Niet iedereen heeft groene vingers, zin of tijd om met een moestuin aan de slag te gaan rondom de school. Maar het is ontzettend leuk en leerzaam om dit met kinderen op te zetten. Lees verder voor hulptroepen, de stap naar buitenlesdag, wat lesgeven zonder muren met kinderen en leerkrachten doet en hoe je in 6 stappen leert om een binnenles een buitenles te maken.
Elena Francissen is adviseur Natuur en Duurzaamheidseducatie bij AMNEC, dat onderdeel is geworden van IVN Natuureducatie. Ze professionaliseert leerkrachten op het gebied van buitenonderwijs en vertelt over de mooie projecten van IVN, die vooral gaan over meer de natuur in tijdens een Natuurrijke Schooldag.
Hoe is het zo begonnen, jouw fascinatie met de natuur en jouw loopbaan?
Ik speelde als kind veel buiten en heb Biologie gestudeerd. Uiteindelijk ben ik via een baan bij de Schooltuinen in Amsterdam bij AMNEC terechtgekomen. Dat werd onderdeel van IVN. Daar heb ik veel buitenonderwijs ontwikkeld en veel excursies gegeven. Het is belangrijk dat kinderen naar buiten kunnen en veel buiten zijn. De natuur oordeelt niet. Daar zijn speciale leerkrachten voor nodig, ik focus me nu op het professionaliseren van leerkrachten, zodat ze de kinderen meer mee naar buiten nemen.
Mooi om te zien hoe bevlogen je hierin bent. Je geeft aan dat je je richt op het professionaliseren van de leerkracht. Wat zie je gebeuren bij hen tijdens de training?
Ze vinden het heel leuk om te doen, ik vind het leuk om te zien wat het met hen doet, dat gebeurt dus ook bij de kinderen. Het is goed om voorbeelden te geven qua wat ze de dag daarna kunnen doen. Ik wil graag dat ze niet alleen ideeën krijgen, maar ook de vaardigheden om buiten aan de slag te gaan zonder ideeën van een ander. Je kunt natuurlijk buiten aan de slag met een biologieles, maar hoe leuk is het om te laten zien dat je eigenlijk alle vakken wel mee naar buiten kunt nemen. We hebben hier ook een handzaam stappenplan voor ontwikkeld, zodat leerkrachten makkelijk en snel een les buiten kunnen geven. En hoe vaker je iets doet, hoe handiger je erin wordt. Zo kan er steeds langer buiten lesgegeven worden.
Dat klinkt goed. Wat je werk nu betreft, wat zijn je ambities op de langere termijn?
IVN heeft een groot project, de Natuurrijke Schooldag. We hebben meerdere pijlers, buitenlestrainingen van leerkrachten is daar een van. Uit onderzoek is gebleken dat de leerkrachten wel willen, maar dat daar hulp bij nodig is, zoals bij het moestuinieren. Want niet iedereen heeft groene vingers, zin en tijd, dus om te kunnen faciliteren leiden we ook hulptroepen op. Mijn droom is dat de schooldag van kinderen veel natuurrijker wordt, op basisscholen, middelbare scholen en zelfs op de PABO. Dus ook dáár waar de leerkrachten opgeleid worden, dat ze daar ook meer in de natuur komen en buiten leren lesgeven.
Klopt, mooi is dat. Als er al meer beweging en natuur voorbijkomt tijdens de opleiding, dan pak je dat sneller zelf op als leerkracht. Hoe mooi als dat ook op de PABO komt, meer natuur in de schooldag. Je komt ook een workshop geven op De Grote Beweegconferentie, welke inspiratie breng je en ga je met de groep naar buiten?
Haha, jaa dat kan niet anders, met buitenonderwijs gaan we naar buiten. Ik start met een energizer, zodat iedereen er zin in heeft. Dan een werkvorm om de aandacht te focussen en direct natuurervaringen daarin verwerken. En reflecteren, wat heb je nou aan een opdracht, wat kan beter? Daar haal ik ook de poster, met het stappenplan hoe je van een binnenles een buitenles maakt via 6 stappen, erbij om die te bespreken. Dan wordt het handzaam.
Wat gaaf, hoe lekker ook als je per dag kan zeggen: ‘Dit gaan we vandaag buiten doen!’
Klopt, het is even de les omdenken; als je een leerdoel hebt, dan kun je het oppakken. Er zit wel verschil in buiten les en een buitenles. In plaats van binnen lezen, juist buiten gaan lezen, kan overigens wel al een verschil maken. Een kind gaat buiten meer om zich heen kijken, waar of onder welke boom kan het gaan zitten, en zo heeft het kind ook buiten een eigen plekje.
Precies, dus ook leesonderwijs lekker buiten, onder een boom. Heb je ook een quote die jou inspireert?
Ik hoorde laatst een leerkracht bij een buitenlestraining en die vertelde: Buitenonderwijs stimuleert de intrinsieke motivatie bij kinderen zoveel makkelijker, waardoor je als leerkracht veel prettiger les kan geven. Dat is ook wat we zien gebeuren bij de klassen waar onze cursisten mee werken, er is meer rust, betrokkenheid en plezier. Er is dan ander klassenmanagement nodig. Je moet ook even aan buitenonderwijs wennen, zowel als leerkracht en als kind. Welke afspraken maak je als er geen muren meer zijn maar bomen, water, planten en dieren?
Bezoek de Beweegworkshop van Elena
op De Grote Beweegconferentie.
