Lenneke Gentle Dansen houdt ons jong en vitaal! Het is ontzaglijk goed voor de conditie van ons brein en ons lichaam, maar ook voor de ontwikkeling van cognitie, motoriek en taal. Als iemand hier iets over weet te vertellen is het professor Scherder. Op 18 oktober 2022 was hij te gast bij HLF8 om te duiden waarom de dansfeesten in Nederland zo extreem goed bezocht worden. Spoiler alert: dat komt niet door het drugsgebruik maar door de euforie die daar ontstaat. De uitzending vertaal ik meteen door voor leerkrachten en jonge kind professionals, dus doe er je voordeel mee in je werk. Onderaan vind je drie tips om dans in jouw groep in te zetten, met muziek!
Foto: still uit de uitzending HLF 8 18-10-22
De uitzending opent met festivalbeelden waar mensen heerlijk los gaan op de muziek. ‘Dansen, de combinatie van muziek en beweging vormt de ultieme verrijking van het brein’, opent Scherder het wetenschappelijke gedeelte. Hersenscans tonen aan dat bij mensen die hun hele leven gedanst hebben, ongeacht het niveau, dat de hersenschors dunner is. Nu lijkt dat in de eerste instantie niet positief te zijn, maar niets is minder waar. ‘In dit geval betekent de dunnere schors extra deskundigheid op dansgebied’, aldus Scherder. Nu denk je misschien, lekker belangrijk, maar dezelfde gebieden die profijt hebben van dansen, zijn de gebieden om goed te leren plannen. Een belangrijke vaardigheid die je met kinderen van jongs af aan al oefent in de kinderopvang en op school. Al die verschillende soorten danspassen achter elkaar doen en dan nog eens in het ritme van de muziek. Een grote uitdaging voor ons brein! Extra fijn dat je hierdoor een extra reserve opbouwt van een leven lang dansen. Daar pluk je op oudere leeftijd nog de vruchten van.
Samen dansen overbrugt sociale achterstanden
Samenkomen en feesten heeft een grote maatschappelijke waarde. Dit heeft ruim drie jaar lang stilgelegen, net als het samenkomen op school en in de kinderopvang. Kinderen hebben hierdoor een heleboel gezelligheid gemist en daarbij hoort ook een stukje veiligheid, het gevoel van thuis horen in de vaste groep kinderen met de leerkracht of pedagogisch werkers. Scherder geeft aan dat het veel stress heeft opgeleverd, want juist het niet samen zijn, de eenzaamheid, heeft voor jong en oud hele ernstige gevolgen. Het missen van de sociale ondersteuning, het samen zijn, dat werkt stress in de hand. Stress heeft een nadelige invloed op ons als geheel, maar zeker ook op ons brein. Denk bijvoorbeeld aan het regulieren van emoties, het onder controle houden van je negatieve emoties is dan een stuk moeilijker. Dat hebben heel veel mensen gemerkt.
Tieners willen zo graag dansen
In de sociale ontwikkeling is het ook nodig om met leeftijdsgenoten dingen te ondernemen. DJ Lucas de Wert geeft aan dat hij tieners heeft gesproken die uitkeken naar hun achttiende verjaardag omdat ze dan eindelijk eens naar dansfeesten konden gaan. Toen bleek dat ze nog drie jaar moesten wachten! De Wert stelt dat dat echt uitstel is geweest van de sociale ontwikkeling. Van het verkennen van grenzen, het ontdekken van jezelf en anderen, hoe je omgaat met elkaar en op je eigen benen leert staan. Dat is nu voor deze leeftijdsgroep een groot gat van drie jaar waarin je normaliter ook veel nieuwe contacten opdoet en gaat studeren. Zijn collega DJ Steven Jansen vertelt dat het publiek in de dance scene in Japan eigenlijk veel uitbundiger is dan in Nederland. In de vijf optredens die zij daar recent samen gaven waren alle kaarten strak uitverkocht en het publiek was uitzinnig! Dit hadden ze nog nooit meegemaakt, aldus het fameuze DJ duo Lucas en Steve.
Wat maakt dansende mensen zo euforisch?
Zodra er muziek is, ritme, gebeurt er iets met mensen. De beelden van dansfeesten als Sensation White kan iedereen zich wel voor de geest halen. Het ritme, de beat, die springt er echt uit. Scherder laat aan de hand van een breinillustratie zien welke gebieden er precies actief worden van ritmes. Ten eerste de kleine hersenen, die ons ook meteen in beweging zetten. Net als de thalamus, die ervoor zorgt dat we niet meer stil kunnen blijven zitten als we muziek horen. De grote motorische gebieden gaan ook a la minute aan, denk maar eens terug aan het laatste feestje waar je zelf was toen er muziek gedraaid werd. Muziek en ritme zet ons brein dus direct in beweging.
Professor Scherder live zien spreken over bewegend en dansend leren?
Klik hier voor tickets en informatie
Verbondenheid voelen met elkaar
Het mooie van het ritme in de muziek is dat iedereen dan precies tegelijk op dat ritme gaat bewegen. En wat veel studies dan aantonen is dat er vanuit de hypothalamus het stofje oxytocine aangemaakt wordt, dat kennen wij als het knuffelhormoon. En je maakt endorfines aan, een soort stofjes die op morfine lijken. Je gaat je er heel gelukkig door voelen maar het zorgt ook voor die verbinding in een groep. Dat je meteen denkt; we zijn weer bij elkaar, we houden van elkaar en door de endorfine wordt er ook voor wat pijnstilling gezorgd. Dus het mooie van dansen is dat je het gevoel hebt dat we het weer met elkaar doen en dan gaan ook de scherpe randjes eraf van de moeilijke jaren.
Gelukshormonen en taal
Eigenlijk is het dan ook niet nodig om tijdens dansfeesten drugs te gebruiken, omdat je je van dansen al zo gelukkig en verbonden gaat voelen van de stofjes die er al vrijkomen in je brein. Maar, benadrukt Scherder, er is meer! Als we binnen in het brein gaan kijken dan zien we een langbaan systeem lopen. Dit langbaan systeem reageert op ritme, muziek en empathie, het invoelend vermogen. Dat is al prachtig mooi, maar deze baan speelt ook een actieve rol bij taal. Met andere woorden: het samen dansen is gewoon een vorm van communiceren. Je praat met elkaar, je bent bij elkaar, je voelt je gelukkig en je hebt een enorme kracht. Het is gewoon taal! Prachtig, als je mij vraagt of dans en muziek leven is, dan zeg is volmondig ja. Dansen en muziek maakt ons gelukkig en loopt als een rode draad door ons leven. Dus draai muziek die je leuk vindt, daar word je het meest gelukkig van.
Wat jij met dans kunt doen als je met kinderen werkt
Als je met kinderen werkt, gebruik dan muziek die zij leuk vinden. De midden- bovenbouw kinderen kunnen een Spotify playlist samenstellen zodat er genoeg leuke muziek in de klas is om samen even een dansje te doen. Voor geschikte muziek voor het jonge kind klik je hier door naar mijn kanaal.
- Begin de dag met even samen dansen voor de goede sfeer, verbondenheid en gelukshormonen.
- Dans als tussendoortje om weer actief en blij te worden na het zitten.
- Dans voor een toets even lekker door de klas voor ontspanning en sluit af met een stopdans voor de concentratie.
Het festivalgevoel in je groep laten ontstaan heeft onnoemelijk veel voordelen. Ben je geïnspireerd en wil je hier alles van weten? Doe dan in januari mee aan de Creatief Bewegend Leren cursus!
Crebelen maar!
Leer hoe je met muziek, beweging, jouw eigen themamaterialen en prentenboeken het bewegend leren creatiever maakt en er dus meer rendement uit haalt. Je hoeft er geen danser voor te zijn: je oefent met je groep met digibordfilmpjes en je neemt het snel zelf over met de bijbehorende muziek. Cursisten vinden het geweldig om zo veel ontwikkeling te zien bij hun kinderen en ook zelf stappen te zetten in het proces van het begeleiden van hun dansende, spelende, bewegend lerende groep. Doe mee!